24-08-2011 - Surfen, Nieuws

Body. Mind. Madeira.

Bij de meeste surfers roept de naam Madeira associaties op met dikke bakken, vette drops en bijna- dood ervaringen. De hoogste tijd dus om een Hollandse crew die kant op te sturen. Thomas van Dijk en Jurriaan Roos stoften hun big wave guns af in afwachting van het natuurgeweld. Moeder natuur had echter andere plannen. Het eiland dat normaliter in de wintermaanden gebombardeerd met swell wordt, ging een rustig weekje tegemoet. Forecastguru Neptunes zag nog een sprankje hoop aan de einder, maar die guns konden in elk geval wel thuisblijven..

Tekst: Thomas van Dijk
Beeld: Jan Bijl

Madeira: het Hawaï van Europa. De natte nachtmerries over de hoge golven op het eiland 700 km ten westen van Marokko staan nog altijd op mijn netvlies gebrand. Zonder er ooit geweest te zijn, was ik lange tijd geïntimideerd door dat verre eiland op zee. Het eiland had een mystieke plek in mijn gedachten, een donkere plek, iets waar je heen gaat met gemengde gevoelens. En nu was het zover. We gingen erheen en het kon wel eens knijpen worden.

Knijpen

En knijpen werd het. De eerste dagen vooral in het stuur en ons tandvlees. We gingen door het stof van Madeira als stierenvechters op zoek naar de stier. Rijden, rijden en nog eens rijden. Een gretige queeste. We reden als door golven bezeten over gevaarlijke wegen waar de achtbaan van de Efteling een laf heuvelachtig parcours bij is. Je kunt Madeira zien als één grote, puntige, groene rots waar eigenlijk geen mensen op horen te wonen. Wegen die met moeite zijn aangelegd, zijn net zo makkelijk weer bedolven onder het puin. Ze moeten hier continu natuurlijke blokkades verwijderen. Ook wij hebben ons steentje bij gedragen toen we belemmerd werden op ons zoveelste rondje om het eiland. Het gebrek aan vlakke stukken voor bijvoorbeeld een landingsbaan is verholpen door de hele landingsbaan gewoon op palen in het water te laten beginnen. Waar de berg het van de weg lijkt te winnen, zijn op de onmogelijkste plekken onverbiddelijk tunnels gegraven. Maar liefst 50 km aan tunnels op een eiland van 57 bij 22 km. Madeira behoort tot het rijkste deel van Portugal en dat zagen we toen we met 150 km/uur over het eiland scheurden. Het eiland is voorzien van een waanzinnige infrastructuur. Het hoogste punt, watervalletjes, bloemenweides, pittoreske grotten, de weg komt er wel.

Thomas was nog nooit zo klaar voor een sessie als op Madeira. Fit as fuck, compleet in balans en met een frisse balzak.

Op rollende keien groeit geen mos

Op de eerste surfspot waar we aankwamen werden we meteen getrakteerd op een uniseks bodyboardwedstrijd. De golven waren, zoals voorspeld voor de eerste dagen, laag en deze contest was dan ook saaier dan een strijkwedstrijd voor oma’s. Rechtdoor en glijden maar, meer was het niet. We stapten verward in de auto, scheurden doelloos het halve eiland rond om tenslotte toch weer daar terug te komen en het water in te gaan. Een paar zee-egels waren blij dat we er waren en verwelkomden Jurriaan hartelijk met een tiental stekels in de hiel. Het ontwijken van deze egels is lastig omdat vrijwel elke surfspot in Madeira bedekt is met keien. Precies zo groot en glad dat je er net niet lekker tussen of overheen kunt lopen, wat gegarandeerd een klassieke uitglijder oplevert. Eenmaal de keienhindernis voorbij was de beloning schraal. De golven waren slap. Het water was wel, zoals het hele jaar rond, 16 graden en een Nederlandse surfer vind het altijd lekker om een 3/2 wetsuit aan te trekken.

Jurriaan ontwijkt de obstakels op de inside.

Jan met de korte achternaam

De dagen daarop gingen we vooral voor Jan met de korte achternaam (Bijl) het water in. Toch maar wat fotootjes proberen te maken. De weergaloze natuur maakte een hoop goed en het grootste deel van de sessie zaten we dan ook met open mond het steil uit het water rijzende eiland te bekijken. Madeira is rijk aan kliffen waar je u tegen zegt en baaitjes waar je stil van wordt. Onze zoektocht bracht ons naar talloze mogelijke surfspots. Helaas is het zonder deining lastig om de potentie voor golven goed in te schatten dus konden we later in de week, toen de golven wat hoger werden, nog een keer alle spots bekijken. Ondanks dat we elke dag het water ingingen, gewoon omdat we surfers zijn en nou eenmaal nat worden van water, knaagde er wat. Er moest meer gebeuren.

Alternatief programma

Wanneer er geen golven zijn op een eiland waar je heen gaat om grote golven te surfen, heb je genoeg tijd om na te denken over het surfen van grote golven. We kwamen spoedig tot het inzicht dat het surfen van grote golven lichamelijke en spirituele voorbereiding vergt. Hoe houd je jezelf fit als die golven er niet zijn en hoe bereid je je voor op die spoelsessie waar geen einde aan komt? Jurriaan en ik realiseerden ons dat we een trainingsprogramma nodig hadden om de dubbel overhead golven aan te kunnen. Samen met Jan stelden we een uitdagend schema op. De titel van de Madeira promotiegids gaf ons de inspiratie. Indachtig de beroemde woorden van Descartes zou dit de kerngedachte van ons trainingsavontuur worden: ‘Body. Mind. Madeira’.

Mind

Wij wilden aan den lijve ondervinden hoe we de geest van het lichaam konden scheiden. Een spirituele vlucht los van het aardse, was wat wij nodig hadden. We hadden al snel door dat Madeira hier bij uitstek geschikt voor is. Madeira staat op UNESCO’s werelderfgoed lijst met haar bijzondere natuurlandschappen, wilde bloementuinen, Alpenweides en rotsachtige heuvels. Een plek waar je gemakkelijk roerloos uren stil kunt staan, en maar één worden met elkaar en de natuur. Big wave surfers doen geregeld meditatie oefeningen zodat ze hun hartslag onder controle kunnen houden tijdens grote adrenaline stoten als ze van de golf af kelderen. Naast die geestelijke bezinning moeten ze samen een band op bouwen. One mind. Blindelings vertrouwen, weten wat je aan elkaar hebt als je de ander van de rotsen moet plukken, weten wanneer je niet moet indroppen op elkaar en weten hoe het is om, als je je board breekt, samen op een board terug te peddelen. Zoiets kan tenslotte heel ongemakkelijk worden als je geen hechte band hebt opgebouwd. Laird Hamilton zal een dergelijke band in elk geval wel hebben met zijn vaste waterscooter buddy. Jurriaan en ik klommen daarom naar het hoogste punt van Madeira, naakt, op zoek naar die band. Eens te meer ondervonden wij de bijzondere flora en fauna die Madeira kleurt. Het dal strekte zich uit onder onze voeten, de top was bereikt. Helaas troffen we daarboven dezelfde twee gefrustreerde surfers aan die we beneden, met kleren aan, hadden achtergelaten. Maar het was de verkoelende wind langs de balzak die deze exhibitionistische escapade tot een aangename onderneming maakte.

Niet big, niet dodelijk, maar zeker lekker.

Body

Om hoge golven te surfen dien je fysiek in top conditie zijn. Daarvoor is een uitgebalanceerd dieet, gecombineerd met de juiste hoeveelheid krachttraining en rek en strek oefeningen, bijzonder belangrijk. In Madeira hebben ze uitstekende vla-pastijtjes (pastel de nata) die te pas en te onpas overal gekocht kunnen worden. Hoe langer de golven uitbleven, des te gretiger vlogen de vla pastijtjes over de toonbank. Het eten van vla pastijtjes, met een hoog gehalte calorieën, vormde gecombineerd met een onderwater training de ideale lichaamsoefening voor grote golven. Na een paar vla pastijtjes in de morgen met een lekker kopje koffie zwem je naar de bodem van de zee, je pakt een 50 kilo zware steen van de grond en rent over de zeebodem. Zo train je het uithoudingsvermogen, leer je je verblijf onder water op te rekken totdat je echt niet meer kunt. Zodra de laatste adem in de keel stokt, zwem je naar boven en heb je weer een vla pastijtje verdiend.

Cultuur en natuur

Niets stond onze training nog in de weg. De toeristen waren veelal ouderen mensen die zich makkelijk met sagways over de strakke asfalt wegen naar de idyllische bloementuinen begaven. Het is een aantrekkelijk eiland voor die bevolkingsgroep omdat er haast geen dingen zijn die je er niet kunt doen. Paragliden, canyoning, berg beklimmen, kanoeën, fietsen, mountainbiken, sagwayen, vogels kijken, bloemschikken, wijn plukken en golfen zijn nog maar het topje van de ijsberg. Een vliegticket vanuit Amsterdam kost je tussen de 300 en 400 euro en eenmaal daar is het leven vergelijkbaar met het platte land in Portugal. Iets goedkoper dan in Nederland dus. Maar met de golven, of eigenlijk het gebrek eraan, en het strakke trainingsschema in ons achterhoofd hadden we nergens tijd voor. Geen afleiding, geen exorbitante feesten, alleen af en toe eens een poncha’tje (witte rum met citroen, de lokale neut met 50 % alcohol), een lekker visje en een snuif natuur. We kwamen er gaandeweg achter dat ze voor elke groente en fruit een bijpassende feestdag organiseren op Madeira. Vooral het feest van de banaan schijnt echt de moeite waard te zijn, maar voor het welslagen van onze training viel de trip gelukkig net tussen het feest van de ui en de appel in.

Surfing in Madeira?

We verbleven tijdens de trip in Jardim do Mar en Paul do Mar en één avond in Funchal, de hoofdstad. Funchal lijkt wel een bedevaartsoort voor bejaarde vakantiegangers. Veel mooie hotels, maar weinig karakter. De ziel van Madeira ligt verscholen in de kleinere dorpjes die langs de kust tussen de rotsen zitten gepropt. Jardim do Mar is zo’n plaatsje, waar op kleine pleintjes oude lokale bejaarden schaken, roken, brommen en kijken. Jardim is de plek voor surfers die van rust houden en af en toe hoge golven willen surfen, á la Guethary. Het was hier dat we de eerste surflocal ontmoetten. Uiteraard vroegen we hem direct naar de voorspellingen. Zijn grappig bedoelde opmerking: ‘Surfing in Madeira? There’s no waves here. You’re on the wrong island; you should be on the Canaries’, verloor de humor omdat het inderdaad flat was. Later in de week ontmoetten we een heuse zeeman. De held van het eiland met een eigen bed & breakfast in Jardim do Mar, een absolute aanrader. Hij kent elke vis die maar in de buurt van het eiland durft te komen, bij naam, en toenaam. Zijn zoon vindt vissen minder leuk, maar kent wel elke surfbare golf. En hij beloofde golven. De hoop kwam terug, onze laatste twee dagen in Madeira zou er eindelijk wat echte deining binnenkomen.

Jurriaan wilde big gaan. Bij gebrek aan grote golven hield hij zijn adem in vanaf het hotel.

Verlossing

Vijf voet met een periode van 12 seconden. We waren nog nooit ergens zo klaar voor geweest. We lieten de keien als bakstenen vallen, zwommen naar het licht en spurten naar een spot tussen Jardim en Paul do Mar in: Punta pequina, een spot die bescherming biedt tegen de wind. Aan het eind van de week dachten we het over de keien lopen wel te beheersen. Jurriaans advies luidde: het water in net voor een grote set en je dan op je rug over de keien terug de zee in laten stuiteren. Een tactiek waarmee hij het er zowaar goed vanaf bracht. Mijn tactiek was iets radicaler. Snel duiken, met het voorhoofd een steen koppen en dan zo in paniek raken dat je over de keien heen vliegt ongeacht of het pijn doet. Een snelle manier, alleen niet zonder een puilende bult op het hoofd. Maar ditmaal was de beloning er wel naar, het liep. Een leuke rechtse, 100 meter lang met lekkere secties, het begon zowaar ergens op te lijken. De golven zwollen aan en het werd zo hoog dat we nog even stoeiden met de gedachte dat Paul do Mar of Jardim do Mar, wat vanaf 6 voet (2.5 m. onze maatstaven) begint te lopen, nog gesurft kon worden. Paul do Mar schijnt een grote barrel te zijn, gapend en perfect voor waterfoto’s. Helaas spanden de zomertijd en de maan samen en ging de klok net een uur vooruit waardoor dat laatste surfbare uurtje in het donkere water viel.

De laatste ochtend

Het was donker. Toch nog even kijken bij Paul do mar. Het was gelukkig niet de epische dag die we vreesden te missen, maar het was de hele week nog niet hoger geweest. We reden, na nog drie vla-pastijtje als troost, naar het vliegveld en keken onderweg neer op Jardim do Mar. Het liep, een mooie rechtse point. Madeira had ons geestelijk en lichamelijk uitgeput. Geen grote golven voor ons, wel veel eten, koffie en een overdaad aan natuur. Naar Madeira kom je voor de rust en de natuur. En als de golven het eiland weten te vinden, zijn er genoeg spots voor een fantastische sessie in dikke bakken zonder crowds. Voor wie pech heeft resten deze wijze woorden: Body. Mind. Madeira.

Met dank aan:

Hotel Mimosa
www.dorisol.com

Hotel Jardim do Mar
www.hoteljardimdomar.com

Hotel Paul do Mar
www.hotelpauldomar.com

Six Rent a Car
www.sixt.pt

Madeira Promotion Bureau
www.madeiraislands.travel 

 van